Obecność krwi w stolcu jest objawem, którego nie można bagatelizować. Niemniej nie zawsze jest ona widoczna gołym okiem. Krew utajona w kale może być jednak wykryta w bardzo prosty sposób. Wykorzystuje się do tego tak zwany test na krew utajoną w kale. Czym on jest, jak wygląda badanie i kiedy należy go wykonać?
Test na krew utajoną w kale – co to jest?
Test na krew utajoną w kale to bezinwazyjna metoda badawcza wykorzystywana w diagnostyce schorzeń układu pokarmowego. Jest to całkowicie bezbolesna metoda polegająca na pobieraniu próbek kału (najczęściej z trzech kolejnych wypróżnień ) pozwalająca na wykrycie obecności krwi w stolcu niedającej się zauważyć gołym okiem.
Rodzaje testu na obecność utajonej krwi w kale
Test, który pozwala na zweryfikowanie czy u pacjenta występuje krew utajona w kale nazywa się FOB (ang. Faecal Occult Blood). W jego ramach wyróżnia się kilka metod:
- metodę gwajakolową – bazującą na właściwościach hemu (składnika czerwonych krwinek) znajdującego się w kale,
- metodą immunochemiczną – wykrywa białka (hemoglobinę lub albuminę) świadczące o obecności krwi w stolcu. To jeden z najbardziej czułych testów, który pozwala wykryć krew z dolnego odcinka układu pokarmowego, co ma kluczowe znaczenie w przypadku profilaktyki nowotworu jelita grubego ,
- metodę porfirynową – pozwalającą ocenić ilość hemoglobiny w kale,
- bibułkowy test domowy – dostępny w aptece test, bazujący na bibułkach kontrolnych, które wrzuca się do toalety po wypróżnieniu. Niemniej, zachodzi spore ryzyko iż otrzymane wyniki nie będą do końca wiarygodne, na co mogą mieć wpływ środki chemiczne stosowane do utrzymania czystości w toalecie.
Kiedy należy wykonać test na krew utajoną w kale?
Test na krew utajoną w kale jest jednym z pierwszych, nieinwazyjnych badań pozwalających na wykrycie nowotworu jelita grubego. Z uwagi na to zaleca się jego wykonywanie co 1-2 lata wszystkim osobom po 50 roku życia. Jeżeli w rodzinie były przypadki zachorowań na ten nowotwór, badanie to powinno się wykonywać minimum raz do roku. Ponadto, jeżeli pacjent zauważa u siebie niepokojące objawy, takie jak:
- czarne, smoliste stolce
- zmianę w rytmie wypróżnienia
- nawracające biegunki lub/i zaparcia
- ból żołądka i nawracający ból brzucha
- utratę masy ciała,
- ogólne osłabienie organizmu
powinien także rozważyć wykonanie testu na obecność krwi w kale, ponieważ objawy te mogą nadto wskazywać na krwawienie wrzodów, hemoroidy, polipy, gruczolaka, krwawienie z dziąseł czy nowotwór żołądka. Test ten wykorzystuje się również w przypadku anemii, w celu zdiagnozowania przyczyn niedokrwistości oraz ewentualnego wykluczenia krwawienia z układu pokarmowego.
Jak się przygotować do badania?
Aby uzyskać jak najbardziej wiarygodny wynik badań pozwalających na zweryfikowanie czy u pacjenta znajduje się krew utajona w kale czy nie, na minimum 3 dni przed planowaną datą pobrania pierwszej próbki stolca należy zrezygnować z jedzenia czerwonego mięsa, alkoholu, aspiryny, witaminy C oraz żelaza. Dodatkowo, należy bezwzględnie unikać środków farmakologicznych ułatwiających wypróżnienie, ponieważ mogą podrażnić ściany błony śluzowej. Badania tego nie powinno się wykonywać w trakcie miesiączki (wówczas trzeba odczekać minimum 3 dni od jej zakończenia), leczenia stomatologicznego (w wyniku którego mogą krwawić dziąsła) oraz w przypadku krwawiących hemoroidów.
Pozytywny wynik badania – co dalej?
W sytuacji, kiedy test na ukrytą krew w kale da wynik pozytywny, wówczas zleca się dodatkowe badania, takie jak kolonoskopię, sigmoidoskopię (badanie endoskopowe jelita grubego) w celu wykrycia przyczyny krwawienia i jak najszybszego wdrożenia odpowiedniego leczenia.
