Jeśli pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia mogą oni wystąpić do sądu okręgowego właściwego dla ich ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania z powództwem o orzeczenie pomiędzy nimi separacji. Jeśli zaś rozkład ten jest już trwały małżonkowie mogą wystąpić o rozwód. W postępowaniu rozwodowym sąd ustala czy owy rozkład polega na zerwaniu więzi uczuciowej, fizycznej i gospodarczej. Jeśli małżonkowie posiadają małoletnie dzieci sąd ma obowiązek ustalić czy dobro dziecka nie sprzeciwia się rozwodowi. Rozwód nie może być również sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
W dzisiejszych czasach intensywnej emigracji Polacy coraz więcej związków małżeńskich zawierają z obcokrajowcami. Skąd też pojawia się problem, gdzie należy przeprowadzić rozwód takich osób. Najczęściej obywatele polscy rozwód chcą przeprowadzić w Polsce, co związane jest również najczęściej z chęcią ich powrotu do kraju. Inna przyczyna to oczywiście względy finansowe, rozwód w Polsce kosztuje znacznie mniej niż np. rozwód w Holandii czy Anglii.
Kodeks postępowania cywilnego oczywiście przewiduje możliwość rozwiązania takiego małżeństwa przez rozwód wtedy gdy:
– ostatnio oboje małżonkowie zamieszkiwali w Polsce, przy czym nie jest konieczne aby oboje małżonkowie zamieszkiwali wspólnie w jednym mieszkaniu, czy w jednym mieście,
– jeden z małżonków nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce (podczas gdy drugi z małżonków wyjechał poza granice Polski),
– małżonek będący powodem co najmniej od roku, liczonego bezpośrednio przed wniesieniem do sądu pozwu o rozwód, zamieszkuje w Polsce,
– małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio złożeniem pozwu o rozwód zamieszkuje w Polsce
Zatem rozwodzący się małżonkowie mają wybór w zakresie państwa który będzie orzekał ich rozwód. Jednak z przyczyn opisanych powyższej wydaje się, iż najlepszym rozwiązaniem jest wybór państwa polskiego.
Może zdarzyć się sytuacja w której małżonkowie złożą pozwy o rozwód w różnym państwach. Wtedy właściwy do rozpoznania będzie sąd do którego wpłynął wcześniej pozew, czyli ten gdzie wcześniej postępowanie o rozwód zostało zainicjowane. Drugi zaś kraj będzie musiał umorzyć postępowanie. Nie można bowiem dopuścić do sytuacji aby w różnych krajach zapadły odmienne wyroki.
Jeżeli pozwany małżonek przebywa za granicą, może zostać wysłuchany poza granicami polski przed właściwym zagranicznym sądem lub przed polskim konsulem w ramach tzw. pomocy prawnej.
Warto rozważyć w takich sytuacja skorzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika – adwokata specjalizującego się w rozwodach. Może być on ustanowiony pełnomocnikiem do doręczeń dla obcokrajowca. Wówczas, nawet gdy małżonek obcokrajowiec zamieszkuje za granicą, wszelkie pisma z sądu są kierowane bezpośrednio do prawnika prowadzącego sprawę o rozwód. To znacznie sprawę ułatwia i przyspiesza ostateczne wydanie wyroku rozwodowego.
