Podmioty prawne i organy publiczne oraz osoby mające wiedzę na temat naruszenia z niecierpliwością czekają na zakończenie prac nad polską ustawą dotyczącą sygnalistów. Polski ustawodawca został zobligowany wprowadzeniem przepisów o ochronie osób zgłaszających naruszenie prawa dyrektywą UE. Dyrektywa ta uchwalona w 2019 r. określiła dwuletni okres przejściowy na wdrożenie odpowiednich przepisów przez wszystkie państwa członkowskie. Okres ten już minął, a przepisów krajowych brak.
Pierwszy projekt polskiej ustawy o sygnalistach
Pierwszy projekt ustawy został upubliczniony w październiku 2021 r., czyli na dwa miesiące przed ostatecznym terminem wskazanym w dyrektywie. Projekt w dużej części pokrywał się z zapisami zawartymi w dyrektywie. Szczególnie jeśli chodzi o kanał wewnętrzny. Małe gminy nie zostały zwolnione z obowiązku, choć taką możliwość dopuszczała dyrektywa. O przyjmowania zgłoszeń anonimowych miał decydować sam podmiot. Więcej nowości pojawiło się w kwestii kanały zewnętrznego. Obowiązek ten nałożono na Rzecznika Praw Obywatelskich i bardzo na pozostałe organy publiczne, które do końca nie zostały określone. Precyzowano również kwestie związane z ochroną danych osobowych i sprawozdawczością. Można było odnieś wrażenie, że projekt – szczególnie w jego końcowej części – został napisany „na kolanie”. Bez większych refleksji. Szczególnie w kwestii proponowanych kar, które przewidywały taki sam ich wymiar za zgoła różne przewinienia. Konsultacje publiczne projektu trwały kolejny miesiąc i spotkały się z dużym zainteresowaniem.
Drugi projekt polskiej ustawy o sygnalistach
Ogrom uwag, które pojawiły się po pierwszym projekcie skutkowały tym, że na kolejny projekt przyszło nam czekać kolejne pół roku, czyli do kwietnia 2022 r. Projekt ten zwalniał z obowiązku wprowadzenia ochrony sygnalistów gminy zamieszkane przez mniej niż 10 tys. mieszkańców. Zwalniał również podmioty z przyjmowania zgłoszeń anonimowych. Dodatkowo zostali objęcie ochroną również sygnaliści z sektora mundurowego – czego pierwszy projekt w ogóle nie dopuszczał. Zmniejszono okres przetwarzania danych zawartych w zgłoszeniu. Doprecyzowano również warunki spełnienia obowiązku informacyjnego wobec osób wskazanych w zgłoszeniu. Vacatio legis wydłużono do 2 miesięcy, a na wdrożenie wymagań określonym podmiotom dodano 1 miesiąc.
Trzeci projekt polskiej ustawy o sygnalistach
Kolejny projekt ustawy pojawił się w lipcu 2022 r, o czym więcej tu https://sygnalista24.info/wdrozenie-dyrektywy/. Zapisy w tym projekcie były raczej doprecyzowywane, a nie zmieniane. Istotna zmiana dotyczyła wydłużenia okresu wprowadzenia przepisów do 2 miesięcy po wejściu w życie ustawy.
Czwarty projekt polskiej ustawy o sygnalistach
Czwarty projekt datowany jest też na lipiec 2022 r. Zmiany są praktycznie kosmetyczne. Sugestie i uwagi niektórych ministerstw – pomimo wcześniejszych sugestii – nie są już brane pod uwagę. Aktualnie dokument przechodzi przez kolejne komisje sejmowe. Zatem czekamy.
