Podział majątku po rozwodzie
Sprawa rozwodowa w większości przypadków wiąże się z wieloma emocjami i jest trudnym przeżyciem dla małżonków. Niestety, orzeczenie rozwiązania małżeństwa to nie jedyne formalności. Wspólny majątek warto bowiem podzielić. Sprawy działowe są zazwyczaj skomplikowane zarówno pod względem faktycznym, jak i prawnym. Dowiedz się, co podlega podziałowi oraz jak przeprowadzić cały proces.
Czy podział majątku po rozwodzie jest niezbędny?
Podział majątku polega na ustaleniu, jakie składniki majątku stanowią własność byłych małżonków oraz dokonaniu ich podziału tak, aby konkretne części przeszły na własność tylko jednego z uczestników. O ile podział majątku wspólnego może nastąpić praktycznie w każdym momencie, w tym przed rozwodem i w jego trakcie, to najczęściej spotykany w praktyce jest podział majątku po rozwodzie.
Z punktu widzenia przepisów podział majątku wspólnego nie jest obowiązkowy. Jednocześnie trudno sobie wyobrazić sytuację, w której byli już małżonkowie będą w przyszłości niezmiennie zarządzać tym, co razem zebrali. Podział majątku po rozwodzie pozwala wyeliminować nieporozumienia i ostatecznie zakończyć wspólne sprawy. Nie ma jednak znaczenia, czy byli małżonkowie postanowią przeprowadzić go od razu, czy nawet kilka lat po zakończeniu postępowania.
Które składniki majątku będą podlegać podziałowi?
Należy pamiętać, że majątek wspólny jest odrębną częścią w stosunku do majątku osobistego. Powstaje z mocy prawa w chwili zawarcia związku małżeńskiego, jednak nigdy nie pojawi się np. w przypadku zawarcia małżeńskiej umowy majątkowej ustanawiającej rozdzielność.
Podziałowi po ustaniu małżeństwa będzie podlegać tylko majątek wspólny. Dodatkowo małżonkowie będą zobowiązani do rozliczenia wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na ich majątki osobiste. Dla przykładu majątek wspólny małżonków to przede wszystkim wynagrodzenie za pracę i inne dochody małżonków, natomiast w skład majątku osobistego wchodzą m.in. przedmioty nabyte w drodze dziedziczenia.
Jak można dokonać podziału majątku wspólnego?
Podział majątku po rozwodzie może zostać dokonany zarówno polubownie, jak i na drodze sądowej. W pierwszym przypadku byli małżonkowie sporządzają umowę, która określa ich zgodną wolę w tym zakresie. W braku zgody co do sposobu podziału poszczególnych składników majątku konieczne jest skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.
W takim wypadku to sąd określi, jak podzielić majątek wspólny pomiędzy małżonków. W postępowaniu nie będzie miało znaczenia, czy rozwód został orzeczony z winy jednego z uczestników. Decyzja o tym, w jaki sposób zostanie podzielony wspólny majątek, nie jest również uzależniona od tego, z kim mieszka dziecko byłych małżonków. Czy w takich okolicznościach istnieje możliwość podziału w innych proporcjach niż po połowie?
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Zasadą jest, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w artykule 43 § 2 stanowi jednak, że każdy małżonek z ważnych powodów może żądać ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w jakim obie osoby przyczyniły się do jego powstania. „Ważne powody” są definiowane przez orzecznictwo z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Na tej podstawie można wskazać, że przesłanka będzie spełniona m.in. w przypadku nagannego postępowania małżonka polegającego na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku, mimo że miał ku temu możliwości oraz w sytuacji, gdy małżonkowie pozostawali przed rozwodem w długotrwałej separacji i w tym czasie gospodarowali samodzielnie.
Samo przyczynienie się nie jest z kolei oceniane jedynie biorąc pod uwagę kryterium finansowe. W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym jasno wskazano, że stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego określają nie tylko osiągnięcia czysto ekonomiczne, ale również nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci czy we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 47 § 2 KRO). W ten sposób nierówne udziały nie zostaną prawdopodobnie orzeczone tylko dlatego, że jeden z małżonków całe życie nie pracował i zajmował się jedynie dziećmi i domem.
Sposoby podziału
Podział majątku wspólnego jest szczególnie problematyczny, jeśli chodzi o składniki o dużej wartości, których nie da się podzielić fizycznie. Trudno sobie bowiem wyobrazić, że byli małżonkowie będą mieszkać w tym samym mieszkaniu, dzieląc się pokojami. Podkreślenia wymaga również fakt, że w czasie sprawy o podział majątku dzielone są tylko aktywa – pasywa, takie jak na przykład kredyt hipoteczny, nie są uwzględniane.
Jeśli w danym stanie faktycznym i prawnym nie ma możliwości, aby podzielić majątek wspólny dokładnie po połowie, możliwe jest przyznanie jednemu z małżonków bardziej wartościowych składników majątku z obowiązkiem spłaty pieniężnej drugiego. Taki sposób podziału jest również możliwy na zgodny wniosek małżonków.
Podziały majątku bardzo często są bardzo problematycznym zagadnieniem ze względu na towarzyszące emocje dotyczące samego rozwodu, dlatego często warto poprosić o pomoc doświadczonego adwokata rozwodowego, który ułatwi cały proces.
