Kompost to jeden z najzdrowszych nawozów dla roślin uprawianych w naszych szklarniach, tunelach i doniczkach. Wspomaga rozwój roślin, wzmacnia ich pędy, działa uzdrawiająco na glebę, a ponadto jest obojętny dla środowiska naturalnego. Co najciekawsze: nawóz tego rodzaju możemy otrzymać całkowicie za darmo, tworząc go we własnym ogródku. Mimo że wymaga to trochę pracy, szybko okazuje się, że jest niesamowicie satysfakcjonująca. Jak stworzyć zdrowy, pełnowartościowy kompost, jak długo to trwa oraz jak wybrać najlepszy kompostownik: odpowiedzi na te pytania znajdziecie poniżej.
Czym jest kompost? Jest to nawóz powstały z martwych odpadów organicznych: trawy, liści, pędów i gałązek roślin, skorupek po jajkach, fusach po kawie i herbacie, obumarłych kwiatach. Gdy przestają być częścią ożywionej materii, zwykle trafiają na powierzchnię ziemi, gdzie są rozkładane przez bakterie gnilne, pasożyty, grzyby i drobne zwierzęta. W procesie rozkładu powstają substancje chemiczne, które mogą być pożywką dla innych, wzrastających roślin. Dlatego obumarłe odpady organiczne warto kumulować w pojemniku lub w pryzmie, aby po odpowiednim czasie uzyskać gotowy do użytku nawóz.
Odpady organiczne można składować w pojemniku lub w pryzmie. Fot. Ogrodosfera
Jak układać warstwy kompostu?
Optymalna kolejność składowania odpadów zakłada odkładanie na samym dnie warstwy drenującej, na którą mogą składać się gałęzie, patyki i inne zdrewniałe elementy. Następnie, kładziemy warstwę torfu, słomy lub kompost utworzony w poprzednim sezonie. Będzie to hamulec przed wymywaniem się substancji odżywczych spływających z górnych warstw kompostownika.
Później możemy już układać zielone części kompostu: trawę, liście, pędy, przekładając je raz na jakiś czas cienką warstwą drenażu. Ogrodnicy polecają, aby zachować tutaj proporcje 2:1, co oznacza, że na dwie warstwy zielonych odpadów powinna przypadać jedna porcja warstwy drenującej.
Składując odpady organiczne w kompostowniku, zadbajmy
o odpowiednią kolejność poszczególnych warstw. Fot. Ogrodosfera
Kompostowniki: drewniane czy plastikowe?
Długotrwałe tworzenie kompostu poleca się przeprowadzać w pojemnikach. Najprostszy kompostownik może być stworzony z drewna i wyłożony od środka folią w celu ochrony przed niskimi temperaturami. Moza stworzyć go samodzielnie lub kupić już za mniej niż dwieście złotych w sklepie. Znacznie bardziej efektywne będą pojemniki z tworzywa sztucznego. Zawierają wbudowane wentylatory,a w dolnych częściach znajdują się otwory ułatwiające wydostawanie gotowego kompostu. Dodatkowo, pojemniki tego rodzaju mają szczelne pokrywy, dzięki którym ograniczamy problem much latających latem nad tworzącym się kompostem. Jednocześnie, dzięki pokrywie z pojemnika nie wydostaje się przykry zapach.
Model z klapą zapobiega wydostawaniu się przykrych zapachów na zewnątrz.
Na zdjęciu: kompostownik z tworzywa sztucznego. Fot. Ogrodosfera
Jakiej wielkości kompostownik będzie potrzebny?
Kompostowniki przeznaczone do domowego użytku zwykle mają pojemność między 200 a 500 l. Większe pojemniki zwykle są przeznaczone dla osób uprawiających rośliny w szklarniach i tunelach.
Dość często można spotkać się z kompostownikami segmentowymi, z których każdy element zawiera kompost pozostający na innym etapie rozwoju.
Kompostowniki segmentowe. Fot. Ogrodosfera
Czego nie należy wrzucać do kompostownika?
Zanim cokolwiek wrzucimy do kompostownika, sprawdźmy, czy nie ma tam zanieczyszczeń, części zajętych przez grzyby lub nasion. Do kompostownika nie należy wrzucać też tak zwanych zlewek – mogą zawierać detergenty i nie nadają się do tworzenia ekologicznego nawozu. Pamiętajmy, że do kompostownika nadaje się także popiół, z którego pozbyciem się mają spore problemy te gospodarstwa domowe, w których są kominki i piece na węgiel.
Jak przyspieszyć tworzenie kompostu?
Kiedy materiał znajdzie się już w środku, nie należy go ubijać ani ugniatać. Zamiast tego, co jakiś czas zawartość kompostownika powinna zostać przemieszane. Dotyczy to również kompostu tworzonego w pryzmie. Osoby, które od dawna tworzą kompost, zwykle z ulgą przestawiają się na korzystanie z kompostownika obrotowego, którym można obracać dzięki korbce. Czynnikiem przyspieszającym tworzenie się kompostu może być zaaplikowanie do wnętrza szczepionki bakteryjnej.
Kompostownik obrotowy. Fot. Ogrodosfera
Kompostowniki termalne
Średni czas tworzenia się kompostu w pryzmie trwa około rok. W kompostowniku plastikowym z klapą: kilka miesięcy. Przyspieszymy proces tworzenia się kompostu, gdy zapewnimy masie temperaturę wyższą od tej, która panuje w otoczeniu. Służą temu specjalne termokompostowniki. Mimo że osiągają kilkukrotnie wyższe ceny niż tradycyjne kompostowniki, to jednak warto w nie zainwestować, jeśli zależy nam na tym, aby uzyskiwać gotowy nawóz nie w rok, a w 3 lub 4 miesiące. Temperatura panująca wewnątrz takich termokompostowników oscyluje między 40 a 60 stopniami Celsjusza niezależnie od pory roku, co daje takiemu kompostownikowi ogromną przewagę nad tradycyjnymi kompostownikami, których efektywność jest kilka lub kilkanaście razy mniejsza, szczególnie zimą.
Na zdjęciu: kompostownik termalny, fot. Ogrodosfera
Gdzie ustawić kompostownik?
Kompostowniki z klapą wyglądają stosunkowo estetycznie, dlatego niekonieczne jest ich ukrywanie tak jak ukrywa się niekiedy pryzmy zanurzone w ziemi. Szukając odpowiedniego miejsca na kompostownik w ogrodzie, wybierzmy takie, do którego będziemy mieli swobodny dostęp jadąc z taczką załadowaną trawą lub innymi odpadami, które chcielibyśmy umieścić w pojemniku. Dodatkowo, zadbajmy o przestrzeń wokół kompostownika: powinniśmy mieć trochę miejsca wokół niego, gdy będziemy wykonywali drobne prace nad tworzącym się nawozem. Miejsce nie powinno być eksponowane na słońce: w przeciwnym wypadku, w czasie upalnego lata, nawóz będzie się nadmiernie nagrzewał i zajdzie potrzeba okresowego nawadniania.
