Zgodnie z konstytucją (art 18.) małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny podlegający ochronie i opiece Rzeczpospolitej Polski, tym samym konstytucja zapewnia ochronę wyłącznie związkom heteroseksualnym. Związki osób tej samej płci oraz nie będące małżeństwem tak zwany konkubinat nie podlegają ochronie, wyjątek w tym zakresie stanowi ukształtowanie władzy rodzicielskiej konkubenta nad wspólnym dzieckiem na tych samych zasadach jak w małżeństwie, a także zasad najmu mieszkań i przyznawania dodatków mieszkaniowych dla osób pozostających w konkubinacie.
Małżeństwo zgodnie z prawem polskim to trwały związek kobiety i mężczyzny powstały wskutek zgodnej woli, przy czym obowiązują zasady monogamii i świeckości małżeństwa. Zawarcie małżeństwa pociąga za sobą skutki w dziedzinie majątkowej, dziedziczenia i odpowiedzialności za długi. Ustawodawca wymienia tak zwane przeszkody małżeńskie których istnienie wyklucza możliwość zawarcia małżeństwa są to m.in.:
- Przeszkoda wieku – po nowelizacji ustawy z roku 1998 zrównuje pozycje kobiet i mężczyzn zabraniając zawierania związków małżeńskich przed ukończeniem 18 roku życia. Jedynym odstępstwem od tej zasady może być pozwolenie na zawarcie małżeństwa wydane przez sąd.
- Ubezwłasnowolnienie – związku małżeńskiego nie może zawierać osoba która jest pozbawiona zdolności do czynności prawnych.
- Przeszkoda choroby psychicznej – osoby dotknięte chorobą psychiczną bądź niedorozwojem nie mogą zawierać związków małżeńskich.
- Przeszkoda bigami.
- Przeszkoda pokrewieństwa – przeszkoda pokrewieństwa w linii prostej oraz rodzeństwo do 3 stopnia pokrewieństwa.
- Przeszkoda spowinowacenia – związku małżeńskiego nie mogą zawiera osoby przysposobione z rodziną.
W sytuacji wykrycia przeszkody po zawarciu małżeństwa pozostaje ono ważne, aczkolwiek istnieje możliwość złożenia wniosku do sądu o unieważnienie.
Photo credit: Eduardo Llanquileo via Foter.com / CC BY-NC-ND
