Zniesienie współwłasności może pozwolić zakończyć konflikty między niezgodnymi współwłaścicielami lub zmienić stan prawny dotyczący budynku lub gruntu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, może odbyć się aktualnie w dwóch trybach: umownym lub sądowym. Tryb umowny znajdzie zastosowanie wyłącznie w razie zgody wszystkich współwłaścicieli na proponowany sposób zniesienia współwłasności. Tryb sądowy natomiast jest konieczny w razie braku konsensusu wszystkich współwłaścicieli na zniesienie współwłasności.
Tryby zniesienia współwłasności
Jeżeli żaden ze współwłaścicieli nie wnosi sprzeciwu do zniesienia współwłasności nieruchomości, odbędzie się to w trybie umownym. Niezbędne jest wówczas zawarcie stosownej umowy przed notariuszem, co oczywiście wiąże się z opłatą.
W razie niezgody współwłaścicieli, kłótni lub problemów z podziałem, niezbędne może okazać się wystąpienie o podział do sądu. Nie jest wykluczone, aby w tym trybie znieść współwłasność także, gdy nie ma sporu co do podziału. Koszty zniesienia współwłasności w drodze sądowej są przeważnie niższe, jednakże sam proces jest znacznie wydłużony z uwagi na czas trwania postępowania, który zwłaszcza wobec spornych stanowisk może się wydłużyć. W razie złożenia zgodnego wniosku o podział nieruchomości opłata wynosi 300 zł, w przeciwnym wypadku będzie to 1000 zł.
W razie sporu, co do wartości nieruchomości dodatkowym kosztem będzie wynagrodzenie biegłego. Po prawnie skutecznym zniesieniu współwłasności niezbędne jest dodatkowo złożenie i opłacenie wniosku o ujawnienie zmian w księdze wieczystej nieruchomości.
Sposoby zniesienia współwłasności
Zniesienie współwłasności możliwe jest poprzez podział fizyczny nieruchomości, przyznanie nieruchomości na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż nieruchomości i podział środków w ten sposób uzyskanych.
Jak wskazuje prawnik z Kancelarii De Iure: Zniesienie współwłasności nieruchomości przez jej podział fizyczny nie jest dopuszczalne w każdej sytuacji. Podział nie może być bowiem sprzeczny z przepisami prawa lub zasadami społeczno – gospodarczymi, nie może także skutkować istotną zmianą nieruchomości lub znacznym zmniejszeniem jej wartości. Zasadniczo można dokonać podziału fizycznego gruntów – nie można zaś przykładowo podzielić fizycznie budynków według pięter.
Przyznanie nieruchomości na wyłączną własność jednego współwłaściciela skutkuje zniesieniem współwłasności przy zachowaniu dzielonej nieruchomości w stanie niezmienionym. Osoba, która staje się jedynym właścicielem nieruchomości jest obarczona obowiązkiem spłaty udziałów pozostałych.
