Zespół cieśni nadgarstka jest chorobą, która dotyka obecnie coraz większej ilości ludzi, co w oczywisty sposób związane jest ze zmianą struktury zatrudnienia na rynku pracy. Może mieć on różne przyczyny, ale najczęściej występująca jest praca związana z częstym powtarzaniem tych samych ruchów dłońmi. Warto przyjrzeć się tej chorobie nieco bliżej, ponieważ nie zawsze diagnozowana jest wystarczająco szybko, a zbagatelizowana może prowadzić do poważnych konsekwencji. Czym jest zespół cieśni nadgarstka, jak się go rozpoznaje i leczy?
Czym jest zespół cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka to choroba należąca do kategorii neuropatii uciskowych. Oznacza to, że polega ona na tym, że z różnych powodów dochodzi do mechanicznego ucisku na nerw, co z kolei powoduje określone konsekwencje. W przypadku omawianego zespołu uciskany jest nerw pośrodkowy, który przechodzi przez kanał nadgarstka. Prowadzi to do nieprzyjemnego drętwienia rąk, bólu, a czasem nawet utraty czucia, czy zmniejszonej motoryki dłoni. Zespół ten opisany został już dawno i jako do tej pory bardzo dobrze poznany – zarówno pod kątem przyczyn powstawania, jak i metod leczenia i możliwej profilaktyki. Leczenie jest złożone i wymaga współudziału lekarza neurologa i rehabilitanta.
Jakie są najważniejsze przyczyny jego powstawania?
Przyczyny powstawania zespołu cieśni nadgarstka są zróżnicowane. Po raz pierwszy zaobserwowano tę chorobę już na początku dwudziestego wieku, głównie u osób pracujących w fabrykach przy taśmach montażowych. Odkryto wtedy, że przeciążenie dłoni spowodowane przez bardzo długie powtarzanie tych samych ruchów może prowadzić do konsekwencji w postaci bólu, czasem nawet częściowej utraty kontroli nad porażoną dłonią. Oczywiście od tego czasu świat się bardzo rozwinął. Powstały nowe zawody, w których praca związana jest z koniecznością wykonywania monotonnych ruchów dłońmi – na przykład wszystkie zawody, w których pracuje się głównie przy komputerze.
Powody powstawania zespołu mogą być też jednak inne. Często wskazuje się na choroby reumatyczne, cukrzycę i niedoczynność tarczycy. Przyczyną powstawania zespołu cieśni nadgarstka mogą być też przebyte urazy, zwłaszcza jeżeli nie zostały odpowiednio wyleczone. Czasem również przyczyniać się mogą do tego zmiany nowotworowe (niekoniecznie groźne) zlokalizowane w okolicy nadgarstków.
Jakie są główne objawy?
W przypadku zespołu cieśni nadgarstka objawy rozwijają się stopniowo. Na początku jest to nieprzyjemne drętwienie części dłoni, szczególnie w nocy. Obejmuje ono kciuk oraz palec wskazujący, a także część palca środkowego. Zazwyczaj występują po wewnętrznej stronie. Po pewnym czasie drętwienie może przerodzić się w uporczywy ból, zwłaszcza podczas wykonywania pracy rękami. Ważnym objawem jest uczucie osłabienia dłoni albo coraz większe trudności z precyzyjnym manipulowaniem przedmiotami, zwłaszcza drobnymi i ciężkimi. Po dłuższym czasie może dojść nawet do utraty czucia i niedowładów.
Jak wygląda leczenie zespołu cieśni nadgarstka?
Istotną kwestią jest właściwa diagnostyka. Obserwowane objawy nie muszą wcale wynikać z ucisku na nerw, ale na przykład na naczynia krwionośne i niedokrwienia dłoni. Mogą też być skutkiem innych zaburzeń o charakterze neurologicznym. Oprócz standardowego badania neurologicznego lekarz może zlecić również wykonanie badanie przewodzenia nerwowego, elektromiografii, albo badań obrazowych, których zadaniem jest ustalenie, co dokładnie uciska na nerw.
Jeżeli rozpoznany zostanie zespół cieśni nadgarstka, to pierwszym zaleceniem powinno być rozpoczęcie fizjoterapii. Obeznany z tematem fizjoterapeuta dobierze właściwe metody leczenia (stosuje się tu często lasery, megnetoterapię i elektroterapię) oraz zapozna pacjenta z ćwiczeniami, które będzie mógł samodzielnie wykonywać w domu. W początkowej fazie choroby dobrze prowadzona fizjoterapia pozwala na pozbycie się objawów już w kilka tygodni. Czasem może okazać się również podawanie do nadgarstka iniekcji z leków steroidowych – zwłaszcza ucisk spowodowany jest zmianami o charakterze zapalnym. Jeżeli inne metody zawiodą, stosuje się też leczenie chirurgiczne, które polega na usunięciu przyczyny ucisku na nerw. Leczenie takie obarczone jest jednak sporym ryzykiem i powinno być zawsze traktowane jako ostateczność.
Czy możliwa jest profilaktyka?
W przypadku wykonywania pracy będącej czynnikiem ryzyka dla zespołu cieśni nadgarstka ważna jest profilaktyka. Długotrwała praca przy komputerze powinna być wykonywana zawsze z zapewnieniem odpowiedniego podparcia dla rąk. Warto też robić sobie częste przerwy i poświęcać je na ćwiczenia i rozciąganie nadgarstków.
