Kodeks pracy nakłada na pracodawcę określone obowiązki, których spełnienie jest niezbędne. Wskazać należy na bodaj jedne z ważniejszych powinności ciążących na osobie, która zdecyduje się zatrudnić pracowników. Są to m.in. zapewnienie poszanowania godności i nietykalności cielesnej pracowników, stworzenie warunków pracy wolnych od jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, wiek, orientacje seksualną, wyznawaną religię, czy światopogląd. Sąd zatem biorą się coraz to częstsze problemy z mobbingiem w pracy?
Co to jest mobbing w pracy?
Pracodawca nie zawsze jest świadomy, że narusza swoje obowiązki wobec pracowników i dopuszcza się mobbingu w pracy. Nie jest w stanie sam przed sobą przyznać, że dopuszcza się terroru psychicznego. Czasami zdarza, iż granice są przekroczone jednorazowo, ale zwykle problemem jest nagminne łamanie zasad etycznej współpracy. Mobbing w pracy może przybierać przeróżną postać, zostawiając ślad nie tylko w psychice pracownika, ale czasami również na ich ciałach.
Zagadnieniem problematycznym w tym zakresie jest fakt, gdzie znajduje się granica między okazywaniem sympatii, a mobbingiem, między niewinnymi żartami, a nękaniem psychicznym? Wszystkie działania, które ośmieszają i poniżają pracownika, które w jakikolwiek sposób wpływają na pogorszenie jego samooceny, które polegają na jego nękaniu lub zastraszaniu (tzw. mobbing czynny). Mobbingiem jest również traktowanie pracownika jak „powietrze”, odbieranie mu możliwości wypowiadania się, czy pomijanie go w wykonywaniu zadań, co z pewnością godzi w jego poczucie wartości jako człowieka oraz pracownika (jest to tzw. „mobbing bierny). Najbardziej skrajnym przykładem mobbingu w pracy jest molestowanie seksualne.
Czas trwania mobbingu w pracy
Jest to z pewnością czynność długotrwała. Jednorazowy krzyk pracodawcy nie można jeszcze nazwać mobbingiem. Orzecznictwo przyjmuje, że takie działania powinny trwać co najmniej 6 miesięcy. Jednak czas ten jest zależny od indywidualnych czynników, może się zmieniać w zależności od okoliczności.
W tej kwestii bardzo ważne jest wykazanie dowodów potwierdzających, że dana osoba była ofiarą dyskryminacji w pracy. Najbardziej istotne wydaje się dostarczenie orzeczenia lekarskiego o skutkach negatywnych działań pracodawcy na nasze zdrowie psychiczne lub fizyczne. Warto również gromadzić inne dowody, np. w postaci e-maili, SMS-ów, listów. Wszystkie rozmowy najlepiej przeprowadzać w obecności innych ludzi, aby móc wskazać ewentualnych świadków.
Sprawcy mobbingu w pracy
Co warte podkreślenia, podmiotem, który może dopuścić się mobbingu nie jest tylko sam pracodawca, czy przełożony. Sprawcą w tym zakresie może być również współpracownik albo nawet sam pracownik w stosunku do swojego przełożonego. Trudno więc o jednoznaczne stwierdzenie, że ofiarą dyskryminacji w pracy zostają jedynie podwładni.
Przykłady mobbingu w pracy
Mobbing w firmie może przybierać różnorodne postacie. Ich skutki w dużej mierze zależą od psychiki poszkodowanego. To co dla jednych okaże się niewartym uwagi drobiazgiem, dla innych może mieć bolesne konsekwencje. Dlatego też nie można lekceważyć żadnych objawów mobbingu, a poniższe przykłady należy uznać za przestrogę wzmagającą czujność:
Działania negatywnie wpływające na pozycję zawodową pracownika
- lekceważenie umiejętności pracownika poprzez zlecania działań poniżej kompetencji,
- zlecanie działań przerastających umiejętności i kompetencje pracownika,
- przeciążanie pracownika natłokiem zadań w porównaniu do innych współpracowników,
- odbieranie wartościowych klientów, kontraktów i wcześniej wykonywanych zadań.
Dyskryminacja wobec współpracowników
- wypowiadanie negatywnych i nieprawdziwych opinii o pracowniku,
- szydzenie i wyśmiewanie się z pracownika,
- publiczne podważanie kompetencji i wyśmiewanie pracownika,
Działania szkodliwe dla zdrowia pracownika
- zlecanie prac niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia,
- zlecanie prac, które wymagają wysiłku i tężyzny przekraczającej możliwości pracownika.
Działania alienujące pracownika oraz wpływające negatywnie na komunikację
- uniemożliwianie pracownikowi wypowiedzenia się,
- krzyk i wyzwiska kierowane wobec pracownika,
- groźby i pogróżki,
- nękanie psychiczne poprzez maile, smsy itp.
