Łożyska to elementy przenoszenia napędu wykorzystywane w przemyśle i motoryzacji, stanowiące podstawę funkcjonowania maszyn i pojazdów. Łożysko umożliwia ruch obrotowy mechanizmu, co jest niezbędne np. w przypadku wałów czy osi w samochodach. Z uwagi na duże obciążenie oraz istotną rolę tego elementu, powinien być on niezawodny i trwały, czego przykładem jest łożysko igiełkowe.
Budowa
Łożysko igiełkowe należy do łożysk walcowych, w których elementy toczone mają kształt walca. Nazwa łożyska igiełkowego pochodzi od ułożonych na pierścieniach wałeczków, które ze względu na cienką, wydłużoną formę przypominają igły. Średnica pojedynczego wałeczka wynosi nie więcej niż 5 mm, czyli około 4 razy mniej niż jego długość. Końcówka każdego wałeczka jest zataczana, co modyfikuje liniową powierzchnię styku z bieżnią. Eliminuje to naprężenia na szczycie wałeczka, zachowując wysoką nośność łożyska i wytrzymałość. Łożyska igiełkowe uzbrajane są w koszyki, co poprawia pracę w przypadku większych prędkości. Obecnie produkuje się różne typu łożysk igłowych, są to m. in.:
- Złożenia igiełkowe – to przygotowane do montażu koszyki z igiełkami. Prosta konstrukcja gwarantuje dużą zdolność przenoszenia obciążeń i mały przekrój poprzeczny,
- Łożyska cienkościenne – ich cechą charakterystyczną jest cienki, tłoczony pierścień zewnętrzny. Łożyska cienkościenne to niewielka wysokość przekroju poprzecznego, a także duża nośność.
- Łożyska wzdłużne – to łożyska z koszykiem z poprowadzoną dużą ilością igiełek. Zajmują mało miejsca miejsca i pozwalają na tworzenie łożyskowań o niewielkiej wysokości i dużej sztywności.
- Łożyska nastawne – posiadają pierścień zewnętrzny o kulistej powierzchni i wklęsłe gniazda w tulei stalowej.
- Łożyska kombinowane z łożyskami kulkowymi lub z łożyskiem walcowym – dobrze przenoszą zarówno obciążenia wzdłużne, jak i poprzeczne.
Zalety
Największym atutem łożysk igiełkowych jest gwarancja wysokiej nośności, czyli dużej zdolności przenoszenia obciążeń przy równocześnie występującym niewielkim przekroju poprzecznym. Taka budowa w połączeniu z wysoką trwałością eksploatacyjną tego typu łożyska, sztywnością i prostotą konstrukcji sprawia, że łożyska igiełkowe mają bardzo wiele zastosowań zarówno w przemyśle, jak i w motoryzacji.
Zastosowanie
Gdzie wykorzystuje się łożyska igłowe? Tłumaczy to specjalista z firmy Metex spod Krakowa, dystrybuującej łożyska FAG: Dzięki swoim właściwościom, łożyska igiełkowe sprawdzają się idealnie w mechanizmach o ograniczonej przestrzeni, charakteryzujących się zwartą i lekką konstrukcją. Są powszechnie wykorzystywane w motoryzacji, np. do budowy układów kołowych i korbowo-tłokowych. Znajdują zastosowanie w konstrukcji skrzyni biegów, jak i w przekładni kierowniczej. Używane są w też w przemyśle lotniczym, a także w przemyśle mechanicznym stanowiąc element pomp, maszyn do transportu i kompresorów. Przy ich użyciu wykonuje się rozmaite narzędzia, takie jak piły i wiertarki.
